De eerste milieuwet dateert al van bijna 150 jaar geleden. In 1875 werd de Hinderwet opgesteld die regels stelde omtrent bedrijfsactiviteiten die hinderlijk of schadelijk waren voor de omgeving en het leefmilieu. In 1993 is deze wet vervangen door de Wet milieubeheer. Daaraan gekoppeld zijn het Activiteitenbesluit milieubeheer (ingevoerd in 2008) en de Activiteitenregeling milieubeheer. Deze onderliggende besluiten worden elk jaar geactualiseerd. In bepaalde jaren werden grotere veranderingen doorgevoerd (de zogenoemde tranches). Dat is onder andere in 2010, 2011, 2013 en 2016 gebeurd.

Vervallen verplichtingen

Vroeger hadden bedrijven bijna allemaal een milieuvergunning. Daarin stonden  voorschriften die specifiek voor dat bedrijf van toepassing waren. In de loop van de tijd probeerde de overheid te dereguleren. Daardoor werden steeds meer bedrijven niet meer vergunningsplichtig, maar vielen zij onder algemene regels van het Activiteitenbesluit.

Een groot deel daarvan moest nog wel een melding doen bij wijzigingen en werd dan een type B bedrijf genoemd. Door actualisaties in het Activiteitenbesluit werden deze bedrijven steeds vaker uitgezonderd van de meldplicht. Daardoor is de groep type A bedrijven die geen melding hoeft te doen steeds groter geworden. Van de honderd bedrijven die voorheen een milieuvergunning hadden heeft nu de helft geen vergunnings- of meldingsplicht meer.

Vloeistofdichte vloer

Naast de deregulatie voor de bedrijven vervallen soms ook specifieke wetsartikelen. Of ze  worden anders ingericht zodat een deel van de bedrijven niet meer onder de verplichting in dat specifieke artikel valt. Zo moesten bijvoorbeeld garages vroeger een vloeistofdichte gekeurde vloer hebben. Die keuringsplicht is sinds een aantal jaar vervallen, maar als bedrijven dat niet weten blijven ze onnodig betalen voor een keuring. En als toezichthouders of vergunningverleners deze wijziging niet scherp hebben blijven ze onterecht vragen om documenten/ keuringen.

 
Nieuwe verplichtingen

Er zijn ook nieuwe verplichtingen of toevoegingen aan bestaande verplichtingen. Zo is er bijvoorbeeld een verplichting bijgekomen voor bedrijven met een bepaald energieverbruik per jaar. Zij moeten niet alleen relevante maatregelen nemen, maar daarover ook vierjaarlijks een rapportage indienen.

De Omgevingswet

Vanaf de inwerkingtreding van de Omgevingswet in juli 2022 vervalt de Wet milieubeheer, inclusief het bijbehorende besluit en de bijbehorende de regeling. Binnen de Omgevingswet stelt het Besluit Activiteiten Leefomgeving (BAL) kaders aan de bescherming van het milieu. Het BAL is daarmee de vervanger van het Activiteitenbesluit milieubeheer.

Met de komst van de Omgevingswet staat het vakgebied milieu weer een grote wijziging te wachten. Nu worden alle regels gekoppeld aan het feit of er sprake is van een inrichting (een bedrijf of bedrijfsmatige activiteit). De Omgevingswet laat dat begrip los, in deze Wet ligt de focus op milieubelastende activiteiten die in of buiten een bedrijf worden uitgevoerd. Ook  zal de Omgevingswet meer ruimte bieden voor maatwerk. Van ‘nee, mits’ gaat het naar ‘ja, tenzij’. Daardoor zullen veel bestaande verplichtingen vervallen of op andere manieren ingevuld kunnen worden.

De uitdaging en opdracht voor ons allemaal

Bedrijven en burgers moeten op de hoogte zijn van die wijzigingen om blijvend aan de wet te kunnen voldoen. Een ondernemer wordt geacht de wet te kennen en dat geldt helemaal voor de professional die actief is in de fysieke leefomgeving. In de praktijk is dat dat niet haalbaar omdat de wetgeving zo uitgebreid en complex is. Daarom is het belangrijk om te weten waar je de wetgeving kunt vinden, gebruik te maken van elkaars kennis en van sites of instrumenten die actuele wetswijzigingen doorgeven. Zo houden burgers, ondernemers en professionals steeds rekening met de vigerende normen en wetten en worden kansen goed benut.

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet wordt dat nog belangrijker dan voorheen omdat maatwerk centraal staat. Dan volstaat het niet meer om te handhaven op of te rekenen met wetgeving die ooit centraal is vastgesteld. Om de nieuwste regels mee te kunnen nemen bij bedrijfsbezoeken of vergunningstrajecten moeten toezichthouders en vergunningverleners zich blijven ontwikkelen. Ook omdat de Omgevingswet het voor gemeenten mogelijk maakt om in hun Omgevingsplan aanvullende milieuregels op te nemen. Zo blijft het op het oog statische en saaie proces van wetgeving continu in ontwikkeling.

Bronnen: 
*ISO 14001: Hoe brengt u milieuwetgeving voor uw organisatie in kaart? (certificering-keuring.nl)
**Wettelijk kader | Gezonde Leefomgeving

Door: David Izelaar

Wetgeving lijkt op het eerste gezicht statisch en traag, maar achter de schermen is wetgeving continu in ontwikkeling. Van tijd tot tijd worden die ontwikkelingen verwerkt in wetswijzigingen of nieuwe wetten. Ook de milieuwetgeving verandert in de loop der jaren steeds weer en steeds meer. Het is als milieutoezichthouder, milieuvergunningverlener, maar ook als ondernemer en burger een uitdaging om die veranderingen bij te houden en daarnaar te handelen. In dit artikel lees je meer over de verandering in de milieuwetgeving. Een uitdaging en opdracht voor ons allemaal.